η Κέρκυρα στη σύγχρονη ζωγραφική
του Αντώνη Κάλφα
Εγκαινιάσθηκε το περασμένο Σάββατο η λιτή, ομαδική έκθεση ζωγραφικής με έργα σύγχρονων ζωγράφων τα οποία φιλοξενούνται στις σελίδες του εικαστικού ημερολογίου των εκδόσεων “image” (2023) με θέμα την Κέρκυρα και με ταυτόχρονο αφιέρωμα στον σύγχρονο Κερκυραίο ζωγράφο και δάσκαλο Ιωάννη Τζίνο Δημητράτο.
του Αντώνη Κάλφα
Ο σπουδαίος σαλονικιός φωτογράφος και θεωρητικός της φωτογραφίας Ηρακλής Παπαιωάννου έλεγε πριν λίγα χρόνια σε συνέντευξή του εξ αφορμής του βιβλίου του Η φωτογραφία ως αίνιγμα: «Φωτογράφος, με την καλλιτεχνική τουλάχιστον έννοια του όρου, γίνεται πιστεύω εκείνος που ασκεί συνειδητά (και σε όλα τα δυνατά επίπεδα: τεχνικό, αισθητικό, ιστορικό, θεωρητικό, πολιτικό) την ιδιαιτερότητα του βλέμματός του, και επιχειρεί να ερμηνεύσει φαινόμενα του κόσμου, του μικρόκοσμου, πτυχές του εαυτού. Είναι μια διαδικασία που απαιτεί πολύ χρόνο, μάλλον πολλά χρόνια. Σήμερα ίσως να είναι πιο απαιτητική από άλλες εποχές καθώς η όραση επιβαρύνεται καθημερινά με μια συνεχή ροή από πλεονάζουσες, επίμονες πληροφορίες. Έτσι, το ανεξάρτητο, προσωπικό βλέμμα πρέπει μάλλον όχι μόνο να καλλιεργείται βαθιά αλλά και να αντιστέκεται σθεναρά».
32 γιατροί, 26 δικηγόροι, 21 καφενεία, 17 καπνέμποροι, 12 οδοντίατροι, 6 φαρμακεία, 5 κινηματογράφοι, 2 κουρεία
Ο «Τουριστικός και Πανεμπορικός οδηγός Μακεδονίας και Θράκης» και η επιχειρηματική δραστηριότητα στην Κατερίνη του 1963
του Αντώνη Κάλφα
Ο «Τουριστικός και πανεμπορικός οδηγός Μακεδονίας και Θράκης» που κυκλοφορεί το 1963 περιλαμβάνει κατάλογο (σσ. 913-942) των καταστημάτων και των οικονομικών δραστηριοτήτων της πόλης.
Η Κατερίνη τη χρονιά αυτή διαθέτει σύμφωνα με τον Οδηγό ανάμεσα στα άλλα: 32 γιατρούς, 26 δικηγόρους, 21 καφενεία, 17 καπνέμπορους, 17 καπνομεσίτες, 14 κοσμηματοπωλεία, 13 ράπτες, 13 κρεοπωλεία, 12 οδοντιάτρους, 11 καταστήματα ξυλείας, 10 βιβλιοχαρτοπωλεία, 10 ζαχαροπλαστεία, 10 κλινικές, 10 καταστήματα πωλήσεως ραδιοφώνων, 8 αρτοποιεία, 6 εμποροραφεία, 6 φαρμακεία, 5 κινηματογράφους, 5 φωτογραφεία, 5 ξυλουργικά εργοστάσια, 5 εστιατόρια, 5 κομμωτήρια, 4 εξοχικά κέντρα στην Παραλία, 4 κυλινδρόμυλους, 3 πολιτικούς μηχανικούς, 3 ξενοδοχεία, 3 τράπεζες, 3 φροντιστήρια, 2 κουρεία, 2 πρακτορεία εφημερίδων, 1 φροντιστήριο ξένων γλωσσών, 1 κέντρο διασκέδασης (Μουλέν Ρουζ, στο δημοτικό πάρκο), 1 πρακτορείο ταξιδίων (Κ. Μαυροειδής).
(Σήμερα [2020], σύμφωνα με τα στοιχεία του Επιμελητηρίου Πιερίας το οποίο ιδρύθηκε το 1951 με Β.Δ. ως «Επαγγελματικόν και Βιοτεχνικόν Επιμελητήριον», ο αριθμός των εγγεγραμμένων επιχειρήσεών του ξεπερνά τις 10.500 και κατατάσσονται σε 3 τμήματα: το Εμπορικό, το Υπηρεσιών και το Μεταποιητικό).
Από την άλλη, η πολιτιστική δραστηριότητα και οι πολιτιστικές υποδομές της πόλης είναι την περίοδο αυτή σχεδόν ανύπαρκτες. Σχολιάζοντας την κατάσταση ο μαχητικός εκδότης της εφ. Νέα Εποχή Σάββας Κανταρτζής γράφει σχετικά σε εύστοχο σημείωμά του με τον τίτλο «Θλιβερόν φαινόμενον» (17.2.1962):
«Καθ’ όλην την χειμερινή περίοδον—την κατ’ εξοχήν αυτήν περίοδον των πνευματικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων—η Κατερίνη είχε δύο μόνον, νομίζομεν, διαλέξεις και καμμίαν καλλιτεχνικήν συγκέντρωσιν! Του κ. Χασαπίδη διά τον Γκάντι και του κ. Μαλούκου διά την αγωγήν του παιδιού. Πράγματι αξίζει ένα μεγάλο άφεριμ διά το κατόρθωμα. Αν μάλιστα εις τούτο προστεθεί και η ίδρυσις εις τα χαρτιά της δημοτικής μας βιβλιοθήκης, η μη πραγματοποίησίς της όμως εις την πράξιν, δικαιούμεθα να διεκδικήσουμεν και βραβείον από την Ακαδημίαν Αθηνών διά τας τοιαύτας πρωτοφανείς πνευματικάς και καλλιτεχνικάς μας επιδόσεις. [...] Πόλις όμως χωρίς πνευματικήν κίνησιν, χωρίς βιβλιοθήκην και χωρίς συγχρονισμένα μέτρα προόδου και πολιτισμού, δεν αξίζει καν να λέγεται πόλις».
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Φτάρας (2020)
του Αντώνη Κάλφα
Αν κάτι προσέφερε η θαυμάσια πρωτοβουλία των Φίλων για ένα Μουσείο Πόλης στην Κατερίνη (στον Γιάννη Ποικιλίδη και στους άξιους συντελεστές αξίζουν και πάλι συγχαρητήρια) στο ζωντανό και πλούσιο πρόγραμμα της ημερίδας του Σαββάτου είναι πως επιτέλους έγινε πρακτικά και επιστημονικά κατανοητό ότι η ίδρυση ενός Μουσείου είναι μια αναγκαιότητα και κυρίως μια αναγκαιότητα πραγματοποιήσιμη.
του Αντώνη Κάλφα
Η πόλη της Κατερίνης έχει, όπως είναι γνωστό στην έρευνα, σχετικά μικρή ιστορία. Σε χάρτες και γκραβούρες των χρόνων της Τουρκοκρατίας τη βρίσκουμε από τα τέλη του 15ου -16ου αιώνα αλλά οι γραπτές πηγές, απ’ όσο μας είναι γνωστό, αναφέρουν ρητά το όνομα Κατερίνη από το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα. Συχνότερα βεβαίως τη συναντάμε σε χάρτες των δύο τελευταίων αιώνων. Ο Απόστολος Βακαλόπουλος υπολογίζει τον αριθμό των σπιτιών της Κατερίνης κατά τις αρχές του 19ου αιώνα (χωριού τότε) σε 140 σπίτια, κυρίως ελληνικά, με βασική απασχόληση των κατοίκων του την καλλιέργεια του σιταριού. «Η Κατερίνη στις αρχές του αιώνα», γράφει ο Νίκος Βαρμάζης, «είναι μια μικρή κωμόπολη, με στοιχεία όμως που υπόσχονται γρήγορη εξέλιξη* σύμφωνα με την έκθεση του Δημητρίου Σάρρου ‘η Αικατερίνη από μικράς κώμης και δη ιδιοκτήτου, οία ήτο προ της ενώσεως της Θεσσαλίας, συνοικισθείσα εξ επηλύδων βλαχοφώνων Λειβαδιωτών και Ηπειρωτών και άλλων Μακεδόνων περιοίκων και ωσημέραι προαγομένη υλικώς και πνευματικώς, κατέστη πόλις εμπορική και χαρίεσσα’. Την ταχύτατη εξέλιξη και ανάπτυξη επιβεβαιώνει και η μαρτυρία του μητροπολίτη Παρθενίου Βαρδάκα, ο οποίος υποστηρίζει ότι η πόλη ‘εντός του δεκαπενταετούς [...] διαστήματος της αρχιερατείας ημών εδιπλασιάσθη σχεδόν εις οικοδομάς έχουσα τάσεις ζωηράς προς περαιτέρω αύξησιν’. Υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός της στις αρχές του αιώνα ήταν 5000-8000, ενώ στην απελευθέρωση έφτανε τις 8000». Τα ίδια περίπου υποστηρίζονται για τον πληθυσμό της πόλης της Κατερίνης κατά την εποχή της απελευθέρωσης, ενώ στα 1929, χρονιά κατά την οποία γίνεται Δήμος, δεν υπερβαίνει τους 10.000 κατοίκους. Η μεταπολεμική πληθυσμιακή αύξηση (31. 687 στα 1951, 31.843 στα 1961, 29.336 στα 1971, 38.404 στα 1981) μέχρι την πρόσφατη απογραφή (2021) που ανεβάζει τον αριθμό των κατοίκων στις 65 περίπου χιλιάδες αποτελεί απτό δείγμα των οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών στην περιοχή της Πιερίας αλλά και της Μακεδονίας γενικότερα.
Ένας χρόνος χωρίς την αίθουσα τέχνης Χρύσα
ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΧΝΗΣ ΧΡΥΣΑ
ΣΑΒΒΑΤΟ, 21 Ιανουαρίου, 13.00-18.00
