του Αντώνη Κάλφα
Η Πιερία και η Κατερίνη συμμετείχαν ενεργά, με όσες δυνάμεις διέθεταν για τα δεδομένα της εποχής αυτής, στην επανάσταση του 1821. Τον Φεβρουάριο του 1821 —γράφει ο Αθανάσιος Καραθανάσης που δημοσίευσε και νέες ειδήσεις για την Πιερία το 1993, εκείνες του Γάλλου προξένου Bottu —στην σκάλα Ελευθεροχωρίου άραξαν δύο ψαριανά πλοία που μετέφεραν τον Κασομούλη από την Πελοπόννησο, όπου είχε μεταβεί ως απεσταλμένος των αρχηγών του Ολύμπου. «Στο μεταξύ ο καπετάνιος της περιοχής, Διαμαντής Νικολάου ξεσήκωνε τους κατοίκους της Βέροιας, της Κατερίνης του Ολύμπου».
Τους Τούρκους δεν ενοχλούσε μόνο ότι πολλές περιοχές είχαν ξεσηκωθεί (από το Σέδες ως την Κασάνδρα και το Άγιον Όρος) αλλά και το ότι και στην περιοχή του Βαρδαρίου και της Κατερίνης εμφανίζονταν υδραίικα πλοία με αποτέλεσμα να ενισχύεται η βούληση για ανεξαρτησία. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνει και η μαρτυρία του Γάλλου Προξένου Bottu ο οποίος βεβαίως περιγράφει τα γεγονότα από τη δική του οπτική γωνία: «όλη η περιοχή μεταξύ Αξιού και Κατερίνης φλέγεται και οι ανησυχίες που μας προξενούσαν οι προσπάθειες μερικών να ξεσηκώσουν την περιοχή του Αξιού, της Κατερίνης και των άλλων μερών που έφθαναν ως τα φαράγγια του Μπαμπά και τους πρόποδες της Όσσας έγιναν, δυστυχώς, πραγματικότητα. Είναι τώρα δεκαπέντε μέρες που φλέγεται όλη αυτή η περιοχή και όπου Τούρκοι και Έλληνες κλέφτες συναγωνίζονται για να την καταστρέψουν∙ κάθε νύχτα βλέπουμε σε απόσταση μερικών λευγών τις φλόγες που λάμπουν κατακαίοντας χωριά και σπίτια [...] Ο πόλεμος είναι λοιπόν ανελέητος και φονικός ανάμεσα στους άνδρες του Διαμαντή και στα στρατεύματα του Πασά της Θεσσαλονίκης. Αυτός ο Διαμαντής πέτυχε πότε με το καλό και πότε απειλώντας τους κατοίκους των γύρω πόλεων και χωριών να τους παρασύρει».
Στην επανάσταση του Ολύμπου, στις 8 Μαρτίου 1822, τα δύο σώματα των επαναστατών Ντίτζια- Κασομούλη και του Διαμαντή (συνολικά 300 ανδρών) επετέθηκαν κατά του Κολυνδρού ενώ ο Κασομούλης είχε την γνώμη ότι έπρεπε να κατευθυνθούν κατά της Κατερίνης. Στις 1 Απριλίου 1822 οι Έλληνες της Μηλιάς και οι οπλαρχηγοί του (Τόλιος Λάζου, Κασομούλης, Γούλας, Σάλας, Καϊρης, Διαμαντής) δέχονται επίθεση από 3000 Τουρκους και οι Τούρκοι πυρπολούν το χωριό. Ωστόσο, μετά την άδοξη εκστρατεία και την επανάσταση της περιοχής του Ολύμπου, γράφει ο Γεώργιος Χιονίδης, οι Έλληνες συνέχισαν τον αγώνα τους «συνενωθέντες και με τους άλλους Μακεδόνας πολεμιστάς [...] και διεκρίθησαν πολεμώντες υπό την ηγεσίαν των Καρατάσου, Γάτσου, Διαμαντή, Μήτρου Λιακοπούλου, Τόλιου Λάζου κ.ά».
Απαγχονίζεται στην Κατερίνη μαζί με άλλους πατριώτες ο αγωνιστής Δημήτρης Μανάκας από το Λιτόχωρο. Ο Δημήτρης Μανάκας πήρε μέρος στην επανάσταση του Ολύμπου και της Δυτικής Μακεδονίας. Στην καταστροφή της Νάουσας (6.4.1822) από τον Αμπντούλ Αμπούντ πασά αιχμαλωτίστηκε μαζί με το δωδεκάχρονο, τότε, γιό του Ιωάννη. Στη συνέχεια ο πατέρας απαγχονίστηκε στην πόλη της Κατερίνης μαζί με άλλους πατριώτες.
