Στιγμιότυπα, σχόλια και γεγονότα (κλοπές, οικονομική αφαίμαξη μαθητών, απεργίες και φυλάκιση σιδηροδρομικών, περίθαλψη τραυματιών από το μικρασιατικό μέτωπο)

του Αντώνη Κάλφα

Λίγα μόλις χρόνια μετά το τέλος των νικηφόρων βαλκανικών πολέμων η περιοχή μας αντιμετωπίζει καινούρια προβλήματα: εθνικός διχασμός και κυβέρνηση Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη (1916-1917), πρώτος παγκόσμιος πόλεμος (1914-1918), έντονη αντιπαράθεση και χρήση βίας μεταξύ βενιζελικών και βασιλοφρόνων, άφιξη στη Σμύρνη (1919), αποτυχία Βενιζέλου στις εκλογές του 1920, μικρασιατική εκστρατεία,  Σαγγάριος και υποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων—ο απόηχός τους φτάνει εμμέσως στην κωμόπολη της Μακεδονίας.

Κατά τα άλλα, η καθημερινή ζωή του έτους 1921 είναι αυτή των ελληνικών πόλεων της περιόδου. Πρωτοσέλιδες αναγράφονται δύο κλοπές: ενός Εβραίου εμπόρου στην πόλη, του Καλδερόν Μαϊρ Πίλο (24.1.) και μια άλλη ομάδας παιδιών προεφηβικής ηλικίας (28.1).

Σε ό,τι αφορά την οικονομική δραστηριότητα ανακοίνωση με τίτλο «Προμήθεια άλατος» μας πληροφορεί: «Το επί των Οικονομικών υπουργείον εναύλωσεν ιστιοφόρα διά την  μεταφοράν χιλίων περίπου τόννων άλατος εις Πειραιά εκ των αλυκών Κατερίνης της Μακεδονίας» (4.6.1921)  ενώ στις στις αρχές του έτους (6.2.1921) ζητούνται αροτριώντα ζώα από τις κατά τόπους αγορές (παζάρια Κιλκίς, Λαγκαδά, Κατερίνης και Βερροίας) για τις ανάγκες των προσφύγων από τον Καύκασο.

Γνωρίζουμε ωστόσο από άλλες πηγές πως ήδη, τον Φεβρουάριο του 1920, ιδρύεται ο Γεωργικός Συνεταιρισμός Κατερίνης, ο οποίος σύντομα (το 1922) συσπείρωσε 140 μέλη. Είχε διοικητικό συμβούλιο εκ 5 μελών Ελλήνων (πρόεδρος ο Ευάγγελος Μαρινόπουλος) και εποπτικό συμβούλιο με 6 μέλη (εξ αυτών 1 Τούρκος). Έδωσε ώθηση στους γύρω αγροτικούς πληθυσμούς να συμπήξουν γεωργικούς συνεταιρισμούς (Εφημερίς των Βαλκανίων, 6.2.1922).  Ταυτόχρονα, αρχίζουν να εμφανίζονται στην Κατερίνη, στον τριτογενή τομέα, σωματεία με μέλη έχοντα σχέση μη εξαρτημένης εργασίας ή μέλη αυτοαπασχολουμένους στο κλάδο των επαγγελμάτων, των μεταφορών και συγκοινωνιών. Τέτοιο είναι και το  Σωματείον Εμποροπαντοπωλών Κατερίνης, ιδρυθέν το 1920, με σκοπό την υπεράσπιση των συμφερόντων του κλάδου. Είχε 17 ιδρυτικά μέλη, με πρόεδρο το Δημήτριο Τσικαδέρη (επισήμως από τις δικαστικές υπηρεσίες αναγνωρίστηκε στις 3.3.1923).

Στις 5.2. 1921 αναγγέλλεται ο αιφνίδιος θάνατος του καθηγητή του Ημιγυμνασίου Κατερίνης Γ. Χατζηδημητρίου (κατά το σχολικό έτος 1921-1922 το Ημιγυμνάσιον εξελίχτηκε στο Γυμνάσιον Αικατερίνης, το οποίο από το 1928 μετονομάστηκε Γυμνάσιον Πιερίας) ενώ οξύτατη κριτική ασκείται σε σχετική απόφαση του διευθυντή του ίδιου σχολείου—στις 7.2. η πρωτοσέλιδη είδηση αφορά το σχολείο της Κατερίνης με θέμα την οικονομική αφαίμαξη των μαθητών, μεταξύ αυτών πολλών προσφύγων, και ως εκ τούτου συνέπεια η εκπαίδευση να παρέχεται «μόνον εις τους αριστοκράτας».

Τον Μάρτιο οι σιδηροδρομικοί της πόλης συμμετέχουν στην απεργιακή κινητοποίηση του κλάδου τους ενώ Κατερινιώτες συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στη φυλακή «δίκην κλεπτών» όπως γράφει ο ανταποκριτής (2.3.1921, «Εξακολουθεί η απεργία των σιδηροδρομικών.   Στράτευσις απεργών»)

Δεν γνωρίζουμε τα ακριβή γεγονότα που οδήγησαν τον αρθρογράφο της Μακεδονίας να καταφερθεί εναντίον των ιερέων της πόλης (22.2., «Απεργία παπάδων εις την Κατερίνην»).

Στις  9.9.1921 ρεπορτάζ μάς πληροφορεί για  τα «Ονόματα νέων τραυματιών» (από την Κατερίνη κατάγεται ο Ε. Ζήγας) ενώ στις 13 Οκτωβρίου έχουμε ρεπορτάζ εκτενές με τίτλο «Διακομιδή νέων ενδόξων τραυματιών. Όλα τα ονόματα και ο τόπος καταγωγής αυτών». Στον κατάλογο εμφανίζονται δύο Κατερινιώτες: Μπακατσέλος Κωνσταντίνος και ο σαλπιγκτής Ιωάννης Κυργιάννης. Οι 248 ασθενείς προέρχονταν από τα νοσοκομεία αναφοράς  Εσκή Σεχίρ και Προύσας στα οποία νοσηλεύονταν στρατιώτες που πολέμησαν στις μάχες του Σαγγάριου και της Άγκυρας.