του Αντώνη Κάλφα
Όπως επισημαίνουν οι υπεύθυνοι της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης ο Καπνικός Σταθμός έχει μετατραπεί πλέον σήμερα σε ένα πραγματικό πολιτιστικό κέντρο «του οποίου η λειτουργία βασίζεται στον εθελοντισμό και στην αυτοοργάνωση των πολιτών προσφέροντας καταφύγιο σε εκατοντάδες ανήμπορους συνανθρώπους μας, ενώ δίνει ένα ιδιαίτερο χρώμα στην πόλη της Κατερίνης έχοντας πετύχει έναν ξεχωριστό στόχο: Να ενώσει την τοπική κοινωνία γύρω από έναν προωθημένο στόχο, γύρω από ένα έργο κοινωνικής ανατροπής και αλληλεγγύης.
Ελάχιστοι γνώριζαν μέχρι πρότινος την ύπαρξη των ιστορικών κτιρίων του Καπνικού Σταθμού, και χάρη στην πρωτοβουλία μιας χούφτας ανθρώπων, ο «Καπνικός» έγινε το φωτεινό παράδειγμα που ενεθάρρυνε την αυτοοργάνωση των πολιτών και με έναν ξεχωριστό τρόπο, ενεργοποίησε σχολάζουσες κτιριακές υποδομές της πόλης».
Φωτογραφία του Καπνικού Σταθμού—αληθινό στολίδι τότε και σήμερα του νομού— από το αρχείο του συλλέκτη Σάκη Κουρουζίδη, διευθυντή της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης και συγγραφέα πολλών βιβλίων βιβλιογραφικού, περιβαλλοντικού και ιστορικού περιεχομένου.
Ο Καπνικός σταθμός Κατερίνης σχεδόν έναν αιώνα μετά (ιδρύθηκε το 1933). Ανακαινισμένος, καλλωπισμένος και με σεβασμό στην αρχιτεκτονική του αρχικού κτιρίου ολοκληρώθηκε χωρίς να δαπανήσει ούτε ένα ευρώ το ελληνικό δημόσιο. Φωτογραφία του Παναγιώτη Φτάρα (2020).
Με τη δράση της ομάδας ασχολήθηκαν όχι μόνο πολλά ελληνικά μέσα αλλά και περιώνυμα διεθνή (New York Times, Al jazeera, Frankfurter Allgemeine, WDR, Süddeutsche Zeitung).
Τη δωρεάν παραχώρηση στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Καπνικός Σταθμός Κατερίνης» για χρήση των αποθηκών του Καπνικού Σταθμού Κατερίνης (Φλέμινγκ 8, Κατερίνη) για κοινωφελή σκοπό υπέγραψε στις 17 Μαΐου 2018 ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σταύρος Αραχωβίτης.
Ποια ήταν όμως η αρχική ιδέα για την ίδρυση του σπουδαίου αυτού θεσμού, του Καπνικού Σταθμού Κατερίνης; Από το πολύτιμο αρχείο της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης (ίσως του μοναδικού στην Ελλάδα με τόσο και τέτοιο υλικό για την Πιερία), ο Σάκης Κουρουζίδης, ανέσυρε φωτογραφίες και πληροφορίες από τα μέσα του περασμένου αιώνα τις οποίες και με την άδειά του παραθέτουμε.
Οι φωτογραφίες και το κείμενο προέρχονται από το τομίδιο «XVI Διεθνής Έκθεσις Θεσσαλονίκης, Ο Νόμος Πιερίας», Θεσσαλονίκη, 1951.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ
ΚΑΠΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
«Ο καπνικός σταθμός Κατερίνης είναι παράρτημα του Καπνολογικού Ινστιτούτου της Ελλάδος. Λειτουργεί από το 1933 με πρόγραμμα 1) Την επανάληψιν των εν τω Ινστιτούτω εκτελουμένων καλλιεργητικών πειραμάτων υπό τας ειδικάς συνθήκας του Νομού Πιερίας ή την εκτέλεσιν νέων καλλιεργητικών πειραμάτων συμφώνως προς τας επιβαλλομένας τοπικάς συνθήκας του Νομού 2) Την μελέτην των τοπικών συνθηκών του νομού Πιερίας και την υποβοήθησιν του Καπνολογικού Ινστιτούτου εις πάσης φύσεως εδαφολογικάς, φυτοπαθολογικάς και γενετικάς εργασίας του.
3) Την εφαρμογήν των πορισμάτων του Ινστιτούτου Καπνού της Ελλάδος εις τον Νομός Πιερίας και την εκλαΐκευσιν των καταλλήλων μεθόδων καλλιέργειας, αποξηράνσεως, επεξεργασίας, καταπολεμήσεως ασθενειών Καπνού κλπ. δια της προτύπου, και υποδειγματικής καλλιεργείας του Σταθμού, δι’ ιδιαιτέρων αποδεικτικών αγεών, δια συμβούλων, διαλέξεων επιδείξεων και οδηγιών προς τους καπνοπαραγωγούς.
4) Την εν γένει παρακολούθησιν της πορείας της καπνοκαλλιεργείας του Νομού Πιερίας.
5) Την ειδίκευσιν Γεωπόνων, εργατών και καπνεργατών προς όφελος της καπνοκαλλιεργείας και του καπνεμπορίου. Χρησιμεύει δηλαδή ο Καπνικός Σταθμός εκτός των άλλων και ως πρακτική Καπνική Σχολή εις την Κεντρικήν Μακεδονίαν.
6) Την παραγωγήν βελτιωμένου καθαρού καπνόσπορου ή εξ ιδιαιτέρων αγρών σποροπαραγωγής αυτού ή εκ των ιδιωτικών καπνοφυτειών και διάθεσιν αυτού δωρεάν εις τους καπνοκαλλιεργητάς της Ελλάδος.
7) Τέλος, σπουδαίο μέρος, το σπουδαιότερον ίσως του προγράμματος του Καπνικού Σταθμού είναι η βελτίωσις της νυν ευδοκίμως καλλιεργουμένης ποικιλίας Σαμψούντος. Η βελτίωσις αύτη η οποία αφορά τόσον την ποιοτικήν, όσον και την ποσοτικήν απόδοσιν του προϊόντος, εφαρμόζεται υπό του Σταθμού διά των κάτωθι τριών μεθόδων:
α) Διά της τεχνητής επιλογής της ποικιλίας Σαμψούντος και του σχηματισμού καθαρών σειρών (υποποικιλιών) με καλλιεργητικόν ενδιαφέρον ανώτερον τού των σημερινών κραμάτων τύπων (πληθυσμών) τα οποία αποτελούσιν αι σήμερον καλλιεργούμεναι ποικιλίαι.
β) Διά της εισαγωγής, κατόπιν μελέτης, νέων ποικιλιών καπνού Ελληνικών ή και ξενικών προσαρμοζομένων ίσως καλύτερον εις τας εδαφολογικάς και κλιματολογικάς συνθήκας του Νομού Πιερίας και παρουσιαζουσών τυχόν εμπορικόν ενδιαφέρον ανώτερον των καλλιεργουμένων.
Ο ευπρεπισμένος Καπνικός Σταθμός Κατερίνης εξωτερικά και ένα μέρος του χώρου εκδηλώσεων. Φωτογραφίες του Παναγιώτη Φτάρα (2020).
γ) Διά λελογισμένων διασταυρώσεων των τοπικών ποικιλιών με άλλας Ελληνικάς ή ξενικάς ευγενεστέρας με σκοπόν τον σχηματισμόν νέων ποικιλιών καλυτέρας ποσοτικής και ποιοτικής αποδόσεως.
Αυτά είναι εν συντόμω τα ζητήματα τα οποία μελετά ο Καπνικός Σταθμός Κατερίνης υπό την επιστημονικήν καθοδήγησιν του Καπνολογικού Ινστιτούτου της Ελλάδος το οποίον εδρεύει εις Δράμαν».
